Rasprave u javnosti da li đaci treba da nose školske uniforme traju već duže vrijeme. Dok jedni smatraju da bi ovakav kodeks oblačenja imao mnoge benefite, drugi su mišljenja da nekadašnji simbol prepoznatljivosti školaraca treba da ostane u prošlosti.
Osnovna škola “Mladen Stojanović” u Gornjim Podgracima kod Gradiške prethodnih godina bila je jedna od rijetkih obrazovnih ustanova u Republici Srpskoj koja je u dogovoru sa roditeljima i učenicima uvela kodeks oblačenja za sve đake. Međutim, kako se saznaje sa takvom praksom se stalo od 2022/2023. školske godine.
“Nakon dolaska novog školskog rukovodstva nošenje uniformi tj. tzv. kecelja je ukinuto. Ne znam zašto, ali jednostavno je tako. Imali smo skoro deset godina pozitivnog iskustva i sa učenicima i sa roditeljima. Glavni razlog što smo pokrenuli to je ono što je opštepoznato, prikirivanje socijalnih ralzika, ali i osjećaj pripadnosti jednoj grupi, što je veoma bitno u lokanoj sredini. Dječaci su nosili plavu, a djevojčice crvenu odjeću. Cijena kompleta je bila 20 KM“, rekao nam je Miladin Branković, bivši direktor u pomenutoj školi.
Stručnjaci ističu da bi, pored porodice, škola trebalo da bude najvažnija socijalna komponentna u odgajanju, vaspitanju i generalno socijalizaciji djece i mladih. Očuvanje njenog digniteta u društvu garant je opstanka i progresa istog ali bez dvosmjerne komunikacije na relaciji institucija – porodica to nije moguće.
Sociolog Vladimir Vasić smatra da je dilema oko uvođenja školskih uniformimač sa dvije oštrice. Prema njegovim riječima, sa jedne strane uveo bi se znatan red i poredak u školske redove gdje bi se, na prvi pogled znatno smanjila i stavila po stranu, u današnje vrijeme, izuzetno ispoljena klasna podjeljenost među populacijom, a koja se, od strane roditelja, često manifestuje i preko djece.
“Imamo slučajeve gdje djeca imućnijih i ‘važnijih’ roditelja njihov status u društvu direktno ispoljavaju kroz materijalno, što naravno nije generalni i opšti zaključak. Sa te strane uvođenje uniformi bi za početak djeci vratilo status koji im pripada, a to je da su djeca i da je to najvažnije da budu i ostanu. Takođe, kod djece bi se razvijao pozitivan osjećaj samoidentifikacije i lakše socijalne adaptacije odnosno razvijao bi se osjećaj pripadnosti grupi što bi u znatnoj mjeri gušilo individualizam, odbačenost i egoizam koji je bolest savremenog svijeta“, rekao je Vasić
Kao dodatni razlog “za” eventualno uvođenje školskih uniformi u obrazovni sistem naš sagovornik navodi i to što bi se kod djece razvijala osobina pripadanja zajednici i potreba za opšti doprinos istoj. Na taj način bi se, kako tvrdi, uvelo ozbiljnog reda u smislu očuvanja ugleda škole odnosno izbjeglo bi se degradiranje vaspitno obrazovne ustanove od strane učenika/ica koji vulgarnim i nedoličnim oblačenjem doprinose takvoj opštoj strukturi.
Vasić ističe da bi se uvođenjem uniformi za učenike u znatnoj mjeri smanjila i mogućnost isticanja djece u negativnom i devijantom smislu.
“Bilo bi im onemogućeno da preko odjeće, koja je u nekim sučajevima uočljiv indikator destrukcije ili samoindentifikacije sa istom, manifestuju i promovišu takvo ponašanje. Prvenstveno mislim na agresivne poruke u vidu natpisa, prikazivanje destruktivnih likova i nastojanje njihovog promovisanja i slično. Svidjelo se to nekome ili ne, stil oblačenja i često isticanje nekakvih ikonografija na taj način često dovoljno pokazuje o kakvim sklonostima ličnosti je u pitanju i kakve su manifestne, ili latentne namjere pojedinca, odnosno, kakva su njegova interesovanja, vrijednosti, stavovi…i namjere na kraju“, ističe on.
Djeca su, naročito u ranom školskom uzrastu, brutalno iskrena i kako navodi Vasić, često dolazi do nesuglasica i destrukcije među njima na temelju zadirkivanja, omalovažavanja u materijalnom smislu, ismijavanja na relaciji izgleda, oblačenja, statusnih simbola itd.
“Dakle, uvođenjem uniforme to bi se izbjeglo. I najmanji problem u svemu ovome su djeca. Kako objasniti neznavenim roditeljima koji od djece prave pokretne reklame za prestižnu markiranu konfekciju i na taj način, preko leđa djece, zadovoljavaju svoj egoizam i pokazuju ‘prestiž’ u društvu. Dijete treba da bude dijete i za svoj status i ugled se treba boriti.Skupocjena garderoba nije jedini indikator ugleda u društvu“, rekao je Vasić